ایسنا/ جهان با سرعت به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت می‌کند و فناوری‌های نوین، نقش کلیدی در شکل‌دهی آینده‌ای پایدار ایفا می‌کنند.
بیست‌ونهم اسفند یادآور یکی از مهم‌ترین تحولات اقتصادی و سیاسی ایران است؛ روزی که صنعت نفت از سلطه شرکت‌های خارجی خارج شد و در اختیار ملت ایران قرار گرفت. تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ که با تلاش‌های دکتر محمد مصدق و همراهی گسترده مردم و مجلس شورای ملی انجام شد، نقطه عطفی در تاریخ کشور به‌شمار می‌رود. این تصمیم نه‌تنها استقلال اقتصادی ایران را تقویت کرد، بلکه زمینه‌ساز تحولات گسترده‌ای در حوزه انرژی و سیاست‌های نفتی شد، اما امروز، صنعت نفت دیگر تنها به استخراج و پالایش محدود نیست. فناوری‌های نوین، مسیر این صنعت را تغییر داده و آن را به یک حوزه پیچیده و پیشرفته تبدیل کرده‌اند. پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه‌هایی همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاکچین، نانوفناوری، رباتیک و انرژی‌های نوین به وجود آمده است که تأثیر چشمگیری بر بهره‌وری، ایمنی و پایداری این صنعت گذاشته‌اند.
هوش مصنوعی به یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت و بهره‌برداری از میادین نفتی تبدیل شده است. تحلیل داده‌های زمین‌شناسی، بهینه‌سازی حفاری، پیش‌بینی تقاضای بازار و تشخیص نشت نفت از خطوط لوله، از جمله کاربردهای هوش مصنوعی در این صنعت هستند. اینترنت اشیا نیز با اتصال تجهیزات و زیرساخت‌های نفتی، امکان نظارت هوشمند بر فرآیندها را فراهم کرده و هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده است.
فناوری بلاکچین نیز تحول بزرگی در شفافیت و امنیت معاملات نفتی ایجاد کرده است. با استفاده از این فناوری، قراردادهای هوشمند می‌توانند معاملات را بدون نیاز به واسطه انجام دهند، که این امر باعث کاهش فساد، هزینه‌ها و زمان پردازش تراکنش‌ها می‌شود.
در حوزه حفاری، استفاده از ربات‌های هوشمند و نانوفناوری باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی شده است، همچنین، روش‌های نوین مانند حفاری افقی و استخراج نفت از منابع غیرمتعارف (نظیر نفت شیل) به کشورهای تولیدکننده نفت امکان داده است که منابع جدیدی را کشف و بهره‌برداری کنند.
با وجود این پیشرفت‌ها، صنعت نفت ایران در مسیر بهره‌گیری از فناوری‌های نوین با چالش‌هایی روبه‌رو است. تحریم‌های اقتصادی، کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و وابستگی به روش‌های سنتی، از جمله موانعی هستند که می‌توانند توان رقابتی ایران را کاهش دهند. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید، گسترش همکاری‌های علمی و صنعتی، و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال می‌تواند راه‌گشای آینده‌ای پایدار و پیشرفته برای این صنعت باشد.
